Schorzenia związane z postępującymi uszkodzeniami struktur układu nerwowego określane są mianem chorób neurodegeneracyjnych. Są poważne i groźne przede wszystkim dlatego, że dojrzałe komórki nerwowe nie powielają się i nie regenerują. Jaką rolę w leczeniu zaburzeń tego typu pełni muzykoterapia, animaloterapia i terapia tańcem?
Czym są choroby neurodegeneracyjne?
Istnieje wiele różnych chorób o charakterze neurodegeneracyjnym. Różnią się między sobą zarówno mechanizmem powstawania, jak i objawami. Symptomy są zależne przede wszystkim od tego, która część układu nerwowego została objęta procesem chorobowym. Jakie dolegliwości można wyróżnić?
- Zaburzenia czynności ruchowych – sztywność i napięcie mięśniowe charakteryzują m.in. chorobę Parkinsona.
- Zaburzenia funkcji poznawczych – problemy z pamięcią i skupieniem to najpowszechniejsze symptomy wielu różnych schorzeń o charakterze neurodegeneracyjnych.
- Zaburzenia koordynacji ruchowej – jedną z najbardziej znanych chorób związanych z tym problemem jest ataksja-teleangiektazja.
- Zaburzenia funkcjonowania psychologicznego – chorzy mogą skarżyć się m.in. na omamy. Dolegliwości z tej kategorii sprawiają, że osoby zmagające się z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi często trafiają do psychiatry, zamiast do neurologa.
Muzykoterapia – leczenie demencji i Alzheimera
Muzykoterapia jest metodą wspierającą leczenie różnych chorób neurodegeneracyjnych – jednak w szczególności demencji i Alzheimera. Są to schorzenia, które dotyczą głównie osób po 65 roku życia. Jednym ze skutecznych rodzajów terapii jest leczenie poprzez muzykę. Dźwięki oddziaływują na ludzki organizm zarówno fizjologicznie, jak i psychologicznie. Jak obecnie definiowana jest muzykoterapia? Określa się ją mianem działu psychoterapii, którą stosuje się najpowszechniej w leczeniu zaburzeń psychicznych i właśnie chorób neurodegeneracyjnych. Jakie rodzaje muzykoterapii są obecnie najpowszechniej stosowane?
Metody komunikatywne – dzięki metodom komunikatywnym możliwe jest komunikowanie się z pacjentem, z którym wchodzenie w kontakt werbalny jest utrudnione lub niemożliwe. Bardzo dobrze funkcjonuje w leczeniu Alzheimera i demencji, a dodatkowo poprawia funkcjonowanie chorych w grupie.- Inicjatywy terapeutyczne – to zbiorcze określenie obejmujące m.in. śpiew, improwizację, tworzenie piosenek, zajęcia z muzyką stanowiącą tło, a także wspólne śpiewanie, granie i słuchanie muzyki.
- Muzykoterapia behawioralna – łączy w sobie założenia muzykoterapii w czystej postaci oraz psychoterapii behawioralnej.
- Neuromuzykoterapia – jest to rodzaj muzykoterapii najczęściej stosowanej podczas leczenia chorób neurodegeneracyjnych. Muzyka jest w niej bodźcem wpływającym na neurofizjologiczne procesy zachodzące w mózgu. Stosuje się tu ćwiczenia sensomotoryczne, logopedyczne oraz kognitywne. Na szczególną uwagę zasługuje tu proces leczenia Alzheimera przy pomocy zmysłowego treningu orientacji, polegającego na zorientowaniu pacjenta co do siebie, otoczenia, czasu i miejsca.
Jak działa animaloterapia?
Animaloterapia polega na leczniczym oddziaływaniu kontaktu ze zwierzętami. Najpowszechniej stosowana jest dogoterapia. Są do niej wykorzystywane m.in. labradory i golden retrievery. Osoby zmagające się z chorobami neurodegeneracyjnymi mogą wyciszyć się podczas kontaktu ze zwierzęciem, a także opóźnić postępujące zmiany. Doskonały efekt terapeutyczny dotyczy felinoterapii, czyli leczenia z udziałem kotów. Głaskanie zwierząt i słuchanie ich mruczenia dobroczynnie oddziałuje m.in. właśnie na chorych na Alzheimera. Animaloterapię stosuje się coraz powszechniej w ośrodkach rehabilitacyjnych, terapeutycznych, a usługi w tym zakresie oferują również prywatni terapeuci.
Terapeutyczne właściwości tańca
Nieco mniej popularne, lecz równie skuteczne jak powyżej wskazane metody, jest leczenie tańcem. Dzięki ćwiczeniom wykonywanym z zastosowaniem rytmu i ruchu możliwe jest znacznie poprawienie funkcjonowania w sferze fizjologicznej. Zwiększa się elastyczność i mobilność stawów, mięśnie ulegają wzmocnieniu, a takżę poprawia się jakość snu. Wskazuje się też na to, że terapia tańcem pozwala na dłuższe utrzymanie w zdrowiu funkcji sercowo-naczyniowych.
Nie można też pominąć oddziaływania terapii tańcem na sferę psychologiczną i społeczną. Uczęszczanie na zajęcia zmniejsza poczucie samotności seniorów i pozwala im na utrzymywanie kontaktu z osobami zmagającymi się z podobnymi problemami. Chorzy stają się bardziej pewni siebie, cieszą się lepszym nastrojem i przebywają w warunkach sprzyjających relaksowi i wypoczynkowi. Jedną z technik, które są często stosowane równolegle z tańcem jest stopniowana relaksacja polegająca na napinaniu i rozluźnianiu kolejnych partii mięśniowych. Opiera się na założeniu, że relaks psychiczny idzie w parze z odprężeniem fizycznym. Aby terapia tańcem przyniosła wszelkie oczekiwane skutki, warto wyposażyć sypialnię chorego w wygodny materac, np. z asortymentu marki www.hilding.pl. Tylko wówczas ciało będzie w stanie się w pełni rozluźnić i zregenerować.
Jak wspierać leczenie chorób neurodegeneracyjnych?
Warto pamiętać o tym, że wyszczególnione powyżej metody terapeutyczne są jedynie jednym z elementów wspierających właściwe leczenie chorób neurodegeneracyjnych. Co jeszcze warto robić, aby poprawiać samopoczucie chorego i spowalniać postęp choroby?
- Zdrowa dieta – zbilansowane posiłki to podstawa leczenia wszystkich chorób w obrębie układu nerwowego.
- Systematyczne badania – stosowanie środków farmakologicznych zaleconych przez lekarza to nie wszystko. Niezbędne jest też regularne wykonywanie badań.
- Ruch – każdy chory powinien systematycznie się ruszać. Zwiększy to jego mobilność, samodzielność i pozwoli na dłuższe życie w komforcie.
- Wypoczynek – szczególne znaczenie ma sen. W sypialni wszystkich osób chorujących na schorzenia neurodegeneracyjne powinien znaleźć się wygodny materac – np. Hilding Breakdance – oraz komfortowe akcesoria sypialniane.
Choroby neurodegeneracyjne są bardzo trudne i dotkliwe – zarówno dla samego pacjenta, jak i jego rodziny. Warto sięgać po terapie wspierające leczenie właściwe, aby poprowadzić komfort funkcjonowania chorego.
